Układy odniesienia

UKŁAD "1942"

1. DOTYCHCZASOWY SYSTEM ODNIESIEŃ PRZESTRZENNYCH PUŁKOWO'42

System obowiązujący w krajach b. Układu Warszawskiego, wprowadzony po raz pierwszy w roku 1942 z b. ZSRR, zaś w Polsce w latach 50-tych. Globalny układ współrzędnych geodezyjnych definiowała elipsoida Krasowskiego z punktem przyłożenia do geoidy w "sali okrągłej" obserwatorium astronomicznego w Pułkowie i lokalną orientacją azymutem na Bugry. Układ odniesienia został zrealizowany poprzez wzajemne powiązanie osnów podstawowych państw układu. W oparciu o tak zrealizowany układ odniesienia i elipsoidę Krasowskiego wprowadzono w Polsce państwowe układy kartograficzne: najpierw układ 1942, a następnie pięciostrefowy układ 1965 (funkcjonujacy aktualnie dla map wielkoskalowych), a także układ GUGIK-80 dla map przeglądowych.

2. UKŁAD 1942

Dawny państwowy układ współrzędnych "1942", powstały przez zastosowanie odwzorowania Gaussa-Krügera elipsoidy Krasowskiego w pasach o szerokości 3^o lub 6^o (zależnie od celu zastosowania - skali mapy ) i przy założeniu wiernego odwzorowania południka środkowego każdej strefy, czyli ze skalą na południku środkowym m_o = 1.

Układ obowiązywał w Polsce od roku 1952, ale w służbie cywilnej tylko do drugiej połowy lat 60-tych, od kiedy zaczęto już wprowadzać nowy układ "1965".

Strefy układu "1942" powstałe z odwzorowań pasów 3^o , jak również zasada tworzenia współrzędnych pełnych, były analogiczne jak w obecnie wprowadzonym układzie "2000" (zasadnicza różnica kryje się więc w wyborze elipsoidy odniesienia i skali na południkach środkowych). Powstałe układy odwzorowawcze elipsoidy Krasowskiego (odpowiadające pasom 3^o z południkami środkowymi: 15^o, 18^o, 21^o, 24^o ) oznaczymy odpowiednio:

1942/15, 1942/18, 1942/21, 1942/24

Odwzorowania w pasach 3^o stosowano dla map gospodarczych wielkoskalowych.

Odwzorowania w pasach 6^o tworzyły w obszarze Polski dwie strefy z południkami środkowymi 15^o i 21^o . Oznaczymy je odpowiednio (podając dodatkowo informację o szerokości pasa):

1942/15(6), 1942/21(6)

Odwzorowania tego typu stosowano dla map gospodarczych średnio i małoskalowych.

Zasady tworzenia współrzędnych pełnych w układzie 1942:

X1942 = xGK
Y1942 = yGK + 500 000 + c · 1 000 000

   xGK, yGK - współrzędne Gaussa-Krügera
   c - cecha strefy wynosząca dla kolejnych stref odpowiednio:
         3, 4 - dla pasów 6-stopniowych
         5, 6, 7, 8 - dla pasów 3-stopniowych