Partnerzy

System EUPOS®

Podczas konferencji „Wielofunkcyjne systemy stacji referencyjnych GNSS w Europie”, zorganizowanej w marcu 2002 roku w Berlinie narodziła się idea budowy ogólnoeuropejskiego systemu pozycjonowania. w 2003 roku rozpoczęto budowę systemu EUPOS® (ang. European Position Determination System). W projekcie uczestniczy 19 państw Europy Środkowej i Wschodniej: Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Czarnogóra, Czechy, Estonia, Kazachstan, Litwa, Łotwa (również m. Ryga), Macedonia, Mołdawia, Niemcy (m. Berlin), Polska, Rumunia, Rosja, Serbia, Słowacja, Słowenia (status obserwatora), Ukraina i Węgry. Poprzez Narodowe Centra Usług (ang. National Service Centres – NSC) systemy pozycjonowania założone w poszczególnych krajach połączone są w jeden międzynarodowy system, którym zarządza Międzynarodowy Komitet Sterujący (ang. International Steering Committee – EUPOS® ISC). Krajowe systemy budowane są w ramach inicjatywy EUPOS® w oparciu o jeden standard. Dla zapewnienia wzajemnej kompatybilności usług przyjęto następujące założenia techniczne:

• EUPOS to system wielofunkcyjny zabezpieczający zarówno potrzeby precyzyjnych pomiarów geodezyjnych jak również prowadzenie nawigacji lądowej, powietrznej i morskiej;
• dane EUPOS® są wyznaczane w geodezyjnym układzie odniesienia będącym realizacją systemu ETRS ‘89 (EUREF ‘89), wspólnego dla Europy, a następnie przeliczane do narodowych układów współrzędnych;
• kraje uczestniczące stosują jednolity standard techniczny EUPOS®, kompatybilny ze standardem istniejącego w Niemczech systemu SAPOS;
• odległości między stacjami referencyjnymi nie powinny przekraczać 70-80 km, a kraje członkowskie będą udostępniać sobie nawzajem dane z przygranicznych stacji referencyjnych, zgodnie z wytycznymi EUPOS®.

System ASG-EUPOS, jako część europejskiej inicjatywy EUPOS® zbudowany został zgodnie z powyższymi założeniami.

W ramach inicjatywy EUPOS® Polska uczestniczy w grupach roboczych przy opracowaniu międzynarodowych standardów technicznych:

• TCI – (ang. EUPOS® Technical Cooperation with the Industry) grupa robocza czuwająca nad komunikacją pomiędzy dostawcami usług pozycjonowania w systemie EUPOS® i ich odbiorcami z różnych gałęzi przemysłu, w celu promowania koncepcji jednorodnego systemu pozycjonowania w ramach EUPOS® na obszarze Europy,
• SQII – (ang. EUPOS® Working Group on System Quality, Integrity and Interference Monitoring) rolą tej grupy roboczej jest zapewnienie wysokiej jakości usług i funkcjonowania systemów referencyjnych na poziomie międzynarodowym, w tym:
  • opracowanie standardów i wytycznych technicznych oraz nadzór nad ich implementacją,
  • bieżąca dokumentacja statusu sieci i stacji referencyjnych,
  • wsparcie rozwoju oprogramowania i metodyki analiz jakości, spójności i wpływów środowiskowych na system EUPOS®,
  • rozpowszechnianie w ramach EUPOS® dobrych praktyk stosowanych w poszczególnych systemach krajowych,
  • reagowanie na trwający rozwój techniczny systemów GNSS a także zmieniające się wymagania i oczekiwania użytkowników,
  • kontrolowanie stosowania standardów EUPOS® w ramach inicjatywy EUPOS® oraz przygotowywanie raportów dla Międzynarodowego Komitetu Sterującego,

oraz komisjach technicznych:

• RTCM Special Committee 104 – opracowanie standardu wymiany danych DGNSS dla pomiarów GNSS w czasie rzeczywistym.

Ponadto współpraca w ramach EUPOS® owocuje wymianą doświadczeń podczas organizowanych szkoleń i prezentacji, prowadzona jest akcja promocyjna i informacyjna.

Przykładem współpracy w tym zakresie był realizowany w okresie 10.2006-12.2007 projekt EUPOS®-IRC, współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu INTERREG IIIC. Realizacja projektu odbywała się w 4 obszarach:

1. Zarządzanie i współpraca międzynarodowa,
2. Punkty informacyjne EUPOS-IRC promujące geoinformację w kontekście polityki regionalnej (przykładem takiego punktu jest Centrum Zarządzające ASG-EUPOS),
3. Szkolenia i wymiana informacji w skali międzynarodowej
4. Praca koncepcyjna dotycząca zrównoważonych wielofunkcyjnych aplikacji opartych na geoinformacji i nawigacji satelitarnej, pozyskiwanie potencjalnych użytkowników i przygotowanie inwestycji.

Polska delegacja uczestniczyła również w ostatnim sympozjum EUPOS®, zorganizowanym w Berlinie w dn. 11-14 listopada 2008 r.

Wymiana danych obserwacyjnych

Aby zapewnić spójność krajowych systemów referencyjnych, a także ułatwić precyzyjne pozycjonowanie GNSS w obszarach przygranicznych z równie wysoką co na pozostałym obszarze kraju dokładnością, nawiązana została międzynarodowa współpraca z krajami sąsiadującymi w zakresie wymiany danych obserwacyjnych z przygranicznych stacji referencyjnych. Na podstawie dwustronnych umów międzynarodowych dla systemu ASG-EUPOS udostępnione zostały obserwacje ze stacji referencyjnych systemów zagranicznych:

• CZEPOS (Republika Czeska),
• LITPOS (Litwa),
• SAPOS (Niemcy),
• SKPOS (Słowacja).

Poniższa tabela przedstawia wykaz stacji zagranicznych pracujących w systemie ASG-EUPOS.

Wzajemna wymiana danych obserwacyjnych ze stacji położonych na terenach przygranicznych umożliwia poprawę dostępności serwisów pozycjonowania na tych obszarach a także ujednolicenie narodowych układów odniesień przestrzennych. Wymienione dane pozostają własnością instytucji udostępniających, jednakże mogą być wykorzystywane do generowania poprawek, monitorowania poprawności działania systemów a także udostępniane do realizacji zadań statutowych służb geodezyjnych poszczególnych państw. w przypadku Polski, dane ze stacji zagranicznych wykorzystywane są do badania stałości układu odniesienia, generowania poprawek powierzchniowych w serwisach: KODGIS, NAWGIS i NAWGEO oraz wykonywania automatycznych obliczeń w serwisie POZGEO. Użytkownik chcący skorzystać bezpośrednio z danych źródłowych ze stacji zagranicznych musi skontaktować się bezpośrednio z właścicielem stacji.

Stacje ASG-EUPOS w sieci EPN

W maju 2008 r. 7 nowych stacji ASG-EUPOS zagęściło i rozbudowało na obszarze Europy Środkowej międzynarodową sieć permanentnych stacji GNSS – EPN (ang. EUREF Permanent Network). Dodatkowo, podczas realizacji projektu, 2 istniejące stacje EPN (KATO i ZYWI) zostały zmodernizowane, a 14 stacji EPN na terenie całego kraju – wyposażone w zautomatyzowane stacje meteorologiczne Paroscientific MET 4A.

Obecnie w Polsce rozmieszczonych jest 18 stacji permanentnych EPN, z czego 15 znajduje się również w sieci ASG-EUPOS. Stacje EPN rozmieszczone równomiernie na terenie kraju pozwalają obecnie na wielopoziomową, ciągłą kontrolę stałości układu odniesienia realizowanego za pośrednictwem systemu ASG-EUPOS.

 
Stacje EPN na obszarze Polski (po lewej przed 05.2008 r., po prawej stan aktualny na 06.2010 r.)

Bieżące informacje na temat pracy stacji referencyjnych systemu ASG-EUPOS w sieci EPN można uzyskać na stronie internetowej www.epncb.oma.be.

Rozwój systemu ASG-EUPOS

Od momentu zakończenia budowy systemu prowadzone są dalsze działania zmierzające do rozwoju systemu ASG-EUPOS. w zakresie współpracy międzynarodowej planowany rozwój obejmuje m. in.:

• włączenie nowych stacji referencyjnych z obszaru Ukrainy Zachodniej,
• dalszą integrację z systemami państw sąsiednich – budowę zintegrowanego systemu zarządzania,
• integrację z systemami monitorowania środowiska, zwłaszcza w obszarach przygranicznych Polski, Czech, Słowacji i Ukrainy.